Baylan Pastanesi
Cumhuriyet İle Yaşıt Efsane Bir Pastane...
Baylan Pastanesi
Pastaneler şehir kültüründe oldukça önemli bir yer tutar. İşte eski İstanbul dokusunda adeta inci değerinde olan bir pastane de Baylan`dır.
Lezzetli pasta, turta ve çikolatalarıyla, kakao ve kremaya dayalı Batı kökenli tatlılarıyla ünlü Baylan`ın tarihi 79 yıl öncesine dayanır. Yani bir anlamda Cumhuriyetle yaşıttır Baylan.Baylan pastanelerinin kurucusu Epir asıllı Rum Filip Lenas Arnavutluk`tan Türkiye`ye göç ettiğinde henüz 15 yaşındadır ve tek hedefi iyi bir pastacı olmaktır. İstanbul`a yerleştikten sonra birkaç yıl Fransızların çalıştırdığı Türkiye`nin ilk çikolata imalathanesi Mulatiye`de çalışır sonra düşünü gerçekleştirir; 1923`te Beyoğlu Deva Çıkmazı`nda ilk pastanesini açar.
Adını, Fransızca I`Orient (Şark) sözcüğünün okunuşu olan “Loryan” koyar. Ve çok kısa bir süre içinde adı, dönemin ünlü pastaneleri Markiz, Lebon ve Moskova ile birlikte anılmaya başlar. Çünkü 200 çeşit pasta ve şekerlemesi onlara rakip olacak kalitededir.
O dönem belirli birkaç lüks otel vardır; yabancı konukların, büyük devlet adamlarının gelip kaldığı Pera Palas, Park Otel, Tokatlıyan gibi… Atatürk, bakanları ya da yabancı konukları İstanbul`a geldiğinde, Dolmabahçe Sarayı`ndaki davetlerin yemek ve tatlılarını Markiz, Lebon, Baylan el ele vererek yaparlardı. Evlerinde, yalılarında düğün ve toplantı yapan seçkin İstanbullulara Baylan ekibi hizmet veriyordu.
Yabancı adların Türkçeleştirilmesini öngören yasa uyarınca 1934 yılında Loryan adı Baylan olarak değiştirilir. Pastanenin müdavimlerinden olan Sanat Tarihi Profesörü Burhan Toprak`ın teklifiyle konulan Baylan adı, Çağatay Türkçe`sinde “Kusursuzluk, mükemmellik” anlamına gelmekte. Baylan bu ismi aldıktan sonra bazı kişiler soyadı olarak Baylan`ı seçer, çocuklarına bu adı verir olmuşlardır.
Mevsim yaz ise Kadıköy Baylan`ın sarmaşıklarla örtülü bahçesinin dinlendirici konumu ayrı bir güzellik sunuyor. Sıcak ve ilgili bir karşılama görünce Baylan`ın ne anlama geldiğini hisseder gibi olursunuz. Baylan Türk insanının damak zevkine hitap ederken aynı zamanda yetiştirdiği ustaları Yunanistan, Amerika ve Avustralya gibi ülkelerde ünlü pastanelerde çalışmaya başladılar. Bazıları kendi işyerlerini açtı. Meslek içi eğitime inanan ve pastacılık alanında ömrünü tüketen, bundan da büyük bir zevk aldığını söyleyen Harry Lenas Baylan geleneğinin sürmesini arzu ediyor.
Yalnız Kadıköy`ün değil, İstanbul`un en nezih pastanelerinden biri olma özelliğini koruyan Baylan`ın tarihçesi Meydan Larousse`da da yerini almıştır. Bu tarihçe halen pastanenin göze çarpmayan bir köşesinde asılı durmakta.
